Plasenta yerleşim anomalileri, plasentanın uterus içindeki normal yerleşiminden farklı bir konumda bulunması durumlarını ifade eder. Bu anomaliler gebelikte çeşitli risklere yol açabileceğinden tanı ve izlem açısından önemlidir. Başlıca yerleşim anomalileri şunlardır:
1. Plasenta Previa
Plasentanın servikal iç os (rahim ağzı açıklığı) üzerine ya da yakınına yerleşmesidir. Türleri:
Tam (total) previa: Plasenta tamamen iç osi kapatır.
Kısmi (parsiyel) previa: Plasenta kısmen iç osi kapatır.
Marjinal previa: Plasenta, iç osa kadar ulaşır ancak kapatmaz.
Düşük yerleşimli plasenta (low-lying): Plasenta iç osten 2 cm’den daha yakın ama üzerini kapatmayan şekilde yerleşmiştir.
🔹 Klinik belirti: Genellikle ağrısız vajinal kanama (özellikle 2. ve 3. trimesterde)
🔹 Tanı: Transvajinal ultrason (en doğru yöntem)
🔹 Tedavi: Takip, yatak istirahati, gerekirse sezaryen
2. Plasenta Akreta Spektrumu (PAS)
Plasentanın normalden daha derin invazyonuyla karakterizedir.
Plasenta akreta: Plasenta desidua bazalis olmadan myometriuma yüzeysel invaze olur.
Plasenta inkreta: Plasenta myometriuma derin invazyon gösterir.
Plasenta perkreta: Plasenta uterusu aşarak komşu organlara (en sık mesane) kadar yayılır.
🔹 Risk faktörleri: Önceki sezaryen, kürtaj, plasenta previa
🔹 Tanı: Ultrason ve gerektiğinde MRI
🔹 Tedavi: Planlı sezaryen ve çoğu zaman histerektomi gerekebilir.
3. Plasenta Lateral/Posterior/Anterior Yerleşim
Bu yerleşimler anormal kabul edilmez ancak:
Anterior yerleşimli plasenta: Sezaryen skarına yakınsa PAS riski artar.
Posterior yerleşimli plasenta: Bazı durumlarda doğum sırasında kan kaybı riski artabilir.
4. Plasenta Sirkumvallata
Plasentanın kenarlarının yukarı doğru kıvrılmasıyla, merkezi bir kalınlaşma ve periferal incelme olur.
🔹 Klinik risk: Erken doğum, kanama, IUGR (intrauterin gelişme geriliği)
🔹 Tanı: Ultrasonografide sınırlı bulgu verir; genellikle doğumdan sonra histopatolojik olarak tanı konur.
Önemli Notlar
Plasentanın konumu gebeliğin başlarında (ilk ve ikinci trimesterde) daha alt seviyede olabilir, bu durumun büyük kısmı 3. trimestere doğru normale döner.
Gebeliğin sonuna doğru hala plasenta previa saptanıyorsa doğum şekli genellikle sezaryen olarak planlanır.